Prioritijd

In mijn gedachten kom ik in een lokale parochiezaal terecht, tot aan de nok gevuld met mensen van middelbare en oudere leeftijd. Ik observeer een bizar schouwspel dat me niet meteen duidelijk wordt. Geen enkele vrije stoel. Zenuwachtig schuifelen de aanwezigen weg en weer en kijken ze uit tot er nog eens iemand het podium vooraan betreedt. Buiten staat een kleine groep ontgoochelden, hopend dat er snel iemand buitenkomt om diens plaats in te nemen. Wanneer een man door de dubbele deur de straat weer opstapt, wordt hij door zijn familieleden en vrienden in de armen gesloten. “Oef, Het is (nog een keer) gelukt, een volledig jaar!” Aan de achterkant van het gebouw staat de deur wagenwijd open, waar jongeren vol verwachting binnenstappen en met een brede glimlach bliksemsnel ook weer buiten komen. Ik zie een meisje met mooie sierraden en de nieuwste iPhone, een jongen met een cheque en een autosleutel die hij trots met een blik naar zijn maten in de lucht steekt.

Ik heb trek in koffie en raak met de dame achter de bar aan de praat. Wanneer ze me vertelt wat daar elke derde zondagmiddag van de maand gebeurt, moet ik toch even slikken. De mensen in de zaal zijn stuk voor stuk op zoek naar extra tijd. Om wat langer te leven. Om vergeten dromen of niet-gerealiseerde plannen te realiseren. “Ik heb hier al decennialang opgebouwde spaar- of andere vermogens binnen de minuut onder de hamer zien gaan, soms voor een schijnbaar verwaarloosbare, plots levensnoodzakelijke portie extra-time. Het meest frappante dat ik ooit gezien heb, is een stokoude eenzame zakenman die de sleutel van een kluis gaf voor één uur en een pen”, zegt ze terwijl ik een stukje cake krijg. “Een pen?”, herhaal ik fronsend. “Om een afscheidsbrief te schrijven naar zijn dierbaren, waarmee elk contact verbroken was. Hij wilde zich verontschuldigen voor de tijd die hij hen door de focus op zijn imperium niet geschonken had en hoopte zo alsnog iets waardevols mee te geven. Een blik in zijn ziel. Dat leek hem op dat moment meer waard dan de ruime erfenis”, antwoordt ze terwijl ik bijna van de barkruk val.

Na mijn vraag waarom die jongeren dan het omgekeerde doen, aarzelt ze even. Dan toont ze mij een foto van haar dochter. “Ze is 22 en droomde ervan de wereld rond te reizen vooraleer ze ging werken. Het geld ontbrak. Ze had van deze veiling gehoord en wilde meteen 2 levensjaren voor dat reisbudget inruilen. Ik probeerde haar tevergeefs te overtuigen en heb zelfs nog voorgesteld om het in haar plaats te doen, maar ze vond dat ik al genoeg voor haar gedaan had. Ik heb me erbij neergelegd. Het is haar keuze. Haar tijd. In haar vriendenkring is het bijna schering en inslag. Die gasten willen duidelijk vooral nu leven, stellen zich geen vragen over morgen, laat staan overmorgen en gaan bewust voor kwaliteit in plaats van kwantiteit. Later komt nooit, heeft één van haar beste vriendinnen op de binnenkant van haar onderarm laten tatoeëren.”

“On me dit que le temps qui glisse est un salaud. Que de nos chagrins il s’en fait des manteaux.” (Carla Bruni)

Wat me opvalt als ik verder door de zaal wandel en de toch wat onwezenlijke sfeer absorbeer: het enorme contrast en de stijgende halsstarrigheid. Naarmate de bieder meer jaren op de teller heeft, het einde van de veiling nadert of er geen jongere meer in de rij staat, wordt er duidelijk steeds meer in de weegschaal gegooid voor een fractie van de tijd aan het begin van de sessie. Net als bij echte georganiseerde verkopen zijn er blijkbaar ook stromannen, want niet iedereen durft zich hier te laten zien. En opkopers, die op de zwarte markt aan woekerprijzen doorverkopen. Mensen die elkaar op straat aanklampen en tieners vragen om niet naar binnen te gaan maar rechtstreeks aan hen te verkopen.

Het doet me denken aan die economische wetmatigheid van vraag en aanbod. Aan schaarste die al dan niet bewust gecreëerd wordt. Ik denk even terug aan hoe ik dat vorige winter aan mijn zonen aan de hand van een voorbeeld uitgelegd heb. Na de sneeuwval en nachtelijke vriestemperaturen hadden we vol goede moed en flink ingeduffeld onze oprit vlokjesvrij gemaakt. Dan begon het te regenen, waardoor de verzameling klinkers – en nu heb ik eindelijk opgezocht waarom wij in Vlaanderen die straatstenen zo noemen: omdat ze helder klinken bij een tik – een mini-ijspiste geworden was. Naar de doe-het-zelver voor een zak strooizout. Groot was de voorraad niet meer. “We kunnen al die zakken kopen en dan om de hoek met flinke winst doorverkopen”, glimlachte ik terwijl ze met blinkende ogen aangaven dat ze de boodschap begrepen hadden. ’s Avonds vertelden ze het zich rijk rekenend aan hun moeder.

“In de ene helft van ons leven offeren we ons leven op om geld te verdienen, in de andere offeren we geld om weer gezond te worden. En al die tijd gaan gezondheid en leven er zachtjesaan vandoor.” (Voltaire)

Het punt dat ik met deze afdwalende, fictieve gedachte wil maken? Wat is de meest gehoorde reden wanneer je iemand vraagt waarom hij iets niet doet? Allemaal in koor: “Ik heb geen tijd”. Ondertussen heb ik al heel wat gesprekken gehad met mensen die op zoek zijn naar zichzelf. Aan de hand van wat ik spiegelgesprekken of -wandelingen noem, gaan we samen op zoek naar wat hen drijft en afremt. Wat ze niet of wel willen. Als ik dan hoor dat er geen tijd is, antwoord ik steevast dat er geen tijd voor gemaakt wordt. Dat het een kwestie is van prioriteiten stellen. Van prioritijd…

Soms hoor je iemand wel eens zeggen dat hij tijd gekocht heeft, bijvoorbeeld om een beslissing uit te stellen. Heeft die persoon dan effectief tijd gewonnen? Toen ik na mijn crash terug op de plooi begon te komen, kreeg ik wel eens de vraag of ik anderhalf jaar van mijn leven verloren heb. Mijn antwoord is heel bewust: “Ik heb geen tijd verloren. Ik heb mezelf (terug)gewonnen en daarmee ook de tijd die voor me ligt”.

Is tijd dan echt een illusie? Of bestaat die, zoals Einstein stelde, enkel omdat anders alles tegelijk zou gebeuren? Uitgevonden door de mens om structuur in zijn leven te krijgen, om het onder controle te houden. Zoals vele dingen, is tijd in ieder geval relatief. Time flies when you’re having fun. Op andere, minder aangename momenten, lijken uren, minuten en zelfs seconden zich – net als jijzelf misschien – tergend traag voort te slepen. Alsof de tijd en de context een mentaal loopje met je nemen. Gieten we het voor de fun eens in een formule? T = MC²: (het besef van en daardoor eigenlijk de gevoelscontrole over) Tijd wordt bepaald door de manier waarop je er Mentaal mee omgaat en in welke mate jij als regisseur de Context een bepalende rol laat spelen. Dus minstens de M en misschien ook wel het kwadraat heb je zelf in handen, ook al is de context net als de lichtsnelheid in de energieformule van Einstein eigenlijk een constante. Maar naar mijn bescheiden niet-wiskundige mening een voorlopige constante. Want eigenlijk is alles voorlopig – dank u Plotinus.

Of tijd ooit echt een betaalmiddel wordt, zal door de geschiedenis van de toekomst bepaald worden. Nu moeten we roeien met de riemen die we nu hebben. De voorbeelden uit mijn gedachtekronkel zijn uiteraard fictieve uitersten. Maar het gaat me vooral hierom: Een voorsprong nemen of achterstand inhalen is met tijd niet mogelijk. Je kunt wel proberen om er bewust mee om te gaan, waardoor je beseft dat tijd effectief veel waard is. Zorg voor evenwicht waardoor je in ieder geval vermijdt dat de tijd jou en je dromen inhaalt. Want dat gat fietst zelfs de meest doorwinterde flandrien echt niet dicht. Hoe je dat doet? Geloof me dat die antwoorden in jezelf liggen. Kijk in de spiegel en stel luidop de vraag wat je op dit moment echt belangrijk vindt. En wat je nu kunt doen om dat in te vullen.

Nieuwe items in agenda.