Namasté

Wat is het meest bizarre geschenk dat jij ooit kreeg? Of achter welk cadeau zat een impliciete boodschap die jou bij nader inzien stevig de wenkbrauwen deed fronsen? Bij mij was dat een stropdas of plastron zoals het in plat Vlaams nog chiquer klinkt. Ik kreeg hem voor mijn verjaardag tijdens mijn jongere professionele jaren van een collega op middelbare leeftijd. Het was de periode dat ik stilaan stapjes zette van een eerder administratieve job achter mijn veilige bureau naar de wat commerciëlere buitenwereld, in functie van productontwikkeling, marketing en partnerships. Hij leidde het salesteam waarbij ik nauw betrokken was omdat beide afdelingen bij ons gelukkig altijd goed communicerende vaten geweest zijn. Op een aantal vlakken beschouwde ik hem als een soort mentor en we konden het aardig met elkaar vinden. Met zijn visie dat iemand die extern een bedrijf vertegenwoordigt best een maatpak met stropdas of een mantelpak draagt, was ik het echter niet eens. We wisten het van elkaar en zijn cadeau was een grappig bedoelde manier om het mij nog eens mee te geven.

Iets gelijkaardigs maar misschien veel cynischer bedoeld, overkwam de Amerikaanse feministische schrijfster Gloria Steinem. Toen zij als eerste vrouw ooit in de National Press Club sprak, kreeg ze… een stropdas. Wat zij er achteraf mee gedaan heeft, weet ik niet. Ik aanvaardde hem met een veelzeggende glimlach maar thuis ging de stoffen lap onder het toeziend oog van vrouwlief al even vlot de vuilnisemmer in. Heb ik er dan nooit één gedragen? Toch wel. Heel wat jaren voordien tijdens de examens op de hogeschool, toen ik nog meer schroom had om iets van me af te gooien waarvan ik dacht dat het van mij verwacht werd. Knopen kon ik niet, dat had mijn moeder voor me gedaan. Dus na elk mondeling examen, gingen overhemd en stropdas meteen en tot de volgende ontmoeting met een prof de kleerhanger op.

“Wie zijn deugdzaamheid enkel draagt als zijn zondagse kleren kan beter naakt gaan.” (Kahlil Gibran) 

Nadien heb ik er nooit nog één rond mijn nek gehad. Het heeft me namelijk altijd het gevoel gegeven dat mijn ademruimte afgesneden werd, zowel letterlijk als figuurlijk. De kleren maken dan misschien wel de man of vrouw, maar wie bepaalt dan welke kleren dat moeten zijn en waarom volgen we als brave kuddedieren? Een andere uitdrukking leert dat een aap in kleren nog altijd een aap blijft, waardoor kleren de man of vrouw misschien wel verhullen – en dan bedoel ik uiteraard niet dat we in ons blootje over straat moeten gaan lopen. Wel in onze pure, wat Kempens is voor naakt, maar dan in de zin van puur, echt, authentiek.

Zowat vijftien jaar later lijken de (zogezegde) vestimentaire geplogenheden enigszins veranderd of overboord gegooid te zijn en lopen gelukkig steeds meer mensen rond in het geweven materiaal waarin ze zich goed voelen. Zo ontmoette ik al ceo’s van gerespecteerde bedrijven in jeans en T-shirt en gaan toppolitici in sneakers op audiëntie bij de koning. Wanneer ik lezingen geef, doe ik dat ook liefst in dezelfde outfit als waarmee ik met vrienden thuis rond de tafel zit. Omdat ik daar met mijn boodschap wil staan zoals ik ben, tussen mensen die daar zijn zoals ze zijn. Het doet me denken aan het prachtig stukje muziek uit de soundtrack die Wim Mertens voor de film Father Damien componeerde: I come as I am.

Het kreeg een bijzonder plekje in mijn collectie, ook al heb ik de lyrics nooit begrepen. Maar wat maakt dat uit? De connectie die de moedige pater op Molokai had, ging verder dan het uitwisselen van woorden. Tijdens onze reizen in India en Nepal verstonden we geen woord Hindi en hadden we als het ware een taalcursus nodig om ja, nee, misschien en ik weet het niet uit de hoofdbewegingen af te leiden. En toch, toch begrepen we elkaar omdat zowel zij als wij er kwamen zoals we zijn. Namasté!

“De wijze draagt ruw geweven kleren over zijn lichaam en kostbare juwelen in zijn hart.” (Lao-Tse)

Namasté, met handpalmen en vingers tegen elkaar en eventueel een lichte buiging als groet en teken van respect. In yoga krijgt het de betekenis dat de ziel in jou de ziel van de ander ontmoet. Het hoeft zover niet te gaan qua achterliggende dimensies maar misschien wordt dat wel het alternatief voor onze ondertussen zo gevreesde handdruk of kussen wanneer we elkaar ontmoeten. Ik heb geen smetvrees maar vraag me al heel lang af waarom we dat eigenlijk doen en interpreteerde het wel eens als “Ik aanvaard jouw bacteriën, virussen en andere ziektekiemen”. Want geef toe: hoe vaak zie je mensen niet de toiletten verlaten – ook voor de grote boodschap – zonder hun handen te wassen? En het zijn heus niet altijd mensen met lompen aan hun lijf want ook maatgepakte dassendragers passeren langs die gewoontekraan.

We weten uit de politiek dat handen schudden of ellenbogen stoten niet meer betekent dat je elkaar echt vertrouwt en woord houdt. Naast het tonen van een (gelijkwaardige) band of als juridische bevestiging lees ik dat de handdruk er ook gekomen zou zijn om te tonen dat je geen wapen vasthebt en ongevaarlijk bent. Het doet me toch de wenkbrauwen fronsen, want het kan net zo gemakkelijk een manier zijn om iemand met de ene hand je vriendelijkheid te tonen, zelfs dichterbij te trekken en met de andere een mes in zijn rug te planten. Als je niet komt zoals je bent, kom je beter niet.

Ik ga alvast voor namasté, met oogcontact want dat zijn de poorten naar de ziel. En met een glimlach, ook al wordt dat eventueel moeilijker wanneer we massaal met mondmaskers gaan rondlopen om elkaar niet te besmetten met de virussen die we eerder via handen of kussen uitgewisseld hebben. Een plastron zou trouwens ook een beschermend lederen borstlapje voor schermers zijn. Dat kan dan misschien een modeaccessoire worden bij mondmaskers die overal in Vlaanderen in elkaar genaaid worden. Voor wie bijvoorbeeld een veilig alternatief voor de stropdas zoekt.

Foto – Eén van de ontelbare keren dat we in Nepal met een glimlachende namasté verwelkomd werden. Guitig snuitje en blinkende ogen voor een blijvende indruk.