Vruchtjesdelen

Het was een wandeling van een paar honderd meter die ik telkens aflegde van mijn Antwerpse studentenkot tot aan de dichtstbijzijnde telefooncel, meestal op woensdag. Met eerst wat Belgische muntjes en nadien een telecard op zak. Soms was het aanschuiven want net als ik wilden ook anderen het thuisfront even melden dat alles goed bolde of net eens wat minder aanvoelde tijdens de vijf dagen dat we van huis weg waren: hoe het liep op school en voetbal en of ik goed genoeg voor mezelf zorgde. De bezorgdheid die ik toen wel eens als overdreven bestempelde, leg ik ondertussen zelf aan de dag wanneer het om onze spruiten gaat. Met interest, denk ik soms, hoewel ook daar wel een veegje perceptie zal spelen.

Naar het telefoontje van eind juni, begin juli werd door de verspreide thuisfronten uiteraard met wat meer zenuwachtigheid uitgekeken. En langs de andere kant werd het nummer van ouderlief door menigeen wel eens met knikkende knieën gevormd. Want dat was het moment waarop zoveel duizenden studenten vernamen of ze al dan niet geslaagd waren en hun inspanningen de verwachte vruchten afgeworpen hadden, de één al wat meer onderscheidend dan de ander. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat ook nu de spanning wel eens hoog oploopt, dat de leerlingen van nu wel een hogere druk moeten voelen dan de studenten van toen en dat de ouderlijke trots nog nooit zo groot was.

Of zitten de sociale media er misschien voor een deel tussen. Met het telefoontje van vroeger werd een beperkt aantal dierbaren op de hoogte gebracht en verspreidde het nieuws zich in een slakkentempo wanneer we het met het lopende vuurtje van vandaag vergelijken. Op facebook regent het namelijk al een tijd berichten, likes en shares van ouders – niet zozeer van jongeren zelf bedenk ik me nu – over de glansprestaties van hun kinderen. Getuigschriften en diploma’s vliegen ons rond de oren. Over (onverwachte) teleurstellingen, uitgestelde diploma’s en mindere resultaten ondanks misschien wel veel grotere inspanningen lees ik niets, op één bericht na, van een vader die de buik vol heeft van al dat vruchtjesdelen: “Ja, ze gaat haar tweede leerjaar dubbelen. En nu vakantie!”

Het doet me een beetje denken aan de wedloop rond kinderfeestjes die de voorbije tien jaar stevige vormen aangenomen heeft en waarbij het niet spectaculair genoeg meer kan. Net als goede resultaten zijn ook die uitspattingen niet voor iedereen weggelegd. Begrijp me niet verkeerd. Er is niks mis mee om bijzonder trots te zijn op het rapport waarmee kindlief komt aandraven, integendeel, dat juich ik zelfs toe omdat we het geleverde werk wel eens onderschatten. Maar een kind is meer dan zijn schoolresultaten. Er schuilt een risico in wanneer het overal leest en hoort hoe perfect de wereld voor anderen in elkaar zit terwijl het eigen pad op dat moment met wat meer hindernissen bezaaid is. En dan hoop ik uit de grond van mijn hart dat er ook in die huiskamers ruimte is voor positivisme en dat de perfecte imperfectie omarmd wordt.

“Wij leren niet voor school, maar voor het leven.” (Seneca)

Feit is dat het nooit overal een geslaagd jaar kan zijn. Het blijkt misschien niet op facebook maar wordt wel duidelijk in de statistieken. Zo haalt volgens de KU Leuven de helft van de studenten binnen vijf jaar een bachelordiploma voor de richting waarin ze zijn gestart terwijl een kwart het op de minimumtermijn van drie jaar klaarspeelt. Uiteraard en gelukkig slagen er veel na een heroriëntatie. Het Vlaams secundair onderwijs telde in 2018 ruim 4% zittenblijvers. Jaarlijks verlaten pakweg 7.000 leerlingen vroegtijdig hun middelbare school. Daar zijn uiteraard jongeren bij die minstens evenveel of zelfs meer hun best gedaan hebben dan andere bollebozen die fluitend door de examens dartelen. Ook zij hebben recht op een schouderklop. En al zeker op begrip in moeilijke situaties. Uiteraard is een blik in de spiegel voor hen aan de orde. Maar dat doen ze best samen met hun ouders, die hen misschien wel tegen hun zin in een richting duwden en de druk – met de beste wil van de wereld – nog voor de start verhoogd hebben. Het gebeurt wel eens dat van kinderen verwacht wordt om ongerealiseerde dromen van volwassenen waar te maken.

Wat ze waard zijn, wordt in die fases van beoordeling via rapporten en diploma’s wel eens verengd tot punten, gemiddeldes en medianen. Wat wij vooral onthouden hebben uit het gesprek met de klastitularissen? De één is bijzonder aangenaam om in de klas te hebben, werkt goed mee, stelt zich beleefd op en wordt duidelijk volwassen. De ander krijgt de warme woorden toegedicht dat hij zo mooi is wanneer iemand de kans krijgt hem echt te leren kennen. Neem van me aan dat ze dat niet altijd tonen, soms echt wel de aap kunnen uithangen en er al eens feedback komt rond wat ik overaanwezigheid zal noemen.

Die persoonlijke indruk rond hoe en wie ze zijn raakt onze vezels in ieder geval dieper dan de punten op het papier dat ooit in een grote bananendoos terechtkomt. Het moet zowat vergelijkbaar zijn met het gevoel van mijn ouders wanneer ik hen aan de telefoon vertelde dat de punten in orde waren en ik goed voor mezelf zorgde. Opgroeiende kinderen: ook voor volwassenen is het een evenwichtsoefening. Nageslachtliefde is als een onbeperkte data- en belbundel, ook al kun je soms niet anders dan als een telecard aangeven dat de kredietlimiet in zicht komt, terwijl je geniet van hoe ze zich tot vrije vlinders ontpoppen.

Aan iedereen die het zonder moeite of met (heel) veel inspanningen gehaald heeft en aan zij die daar ondanks het noeste werk (net) niet in slaagden: een bijzonder fijne vakantie. Indien nodig, succes bij de volgende poging of bij het maken van de keuze die echt bij jou past.