W817

Een dag nadat onze tieners net als zovele andere jongeren gepakt en gezakt met hun fiets richting school trekken, hoor ik ’s ochtends op de radio dat de politici van drie partijen ijverig praten over de vorming van een Vlaamse regering. De presentator verwijst naar een bericht op doorbraak.be, waarin staat dat er een voorstel op de onderhandelingstafel ligt om het aantal uren godsdienst in het secundair onderwijs van twee naar één terug te brengen. Over wat er dan in de plaats komt, zouden politici nog van mening verschillen. Er is sprake van ethiek, filosofie of een extra uur Nederlands.

Ondanks mijn liefde voor taal in het algemeen – het medium waarmee een schrijver of zanger zijn gedachten moduleert – gaat mijn voorkeur uit naar ethiek en filosofie. Want elke religie is op zich een bundeling van ethische en morele principes, verpakt in een saus van aanbidding die afhankelijk van je geboorteregio anders gekruid wordt. De eigen leer noemt men godsdienst terwijl andere stromingen wel eens monotheïstisch als filosofie weggezet worden. Sommige verhalen verlopen in de verschillende overleveringen volgens hetzelfde script, al dan niet met een andere rolverdeling.

Ik wil echter vooral met heel veel graagte opnieuw een lans breken om binnen dat kader ook tijd vrij te maken voor een ander vak: ‘zelfbesef’. Want amper een week geleden voelde ik tijdens een deelmoment rond hoogsensitiviteit en burn-out nog maar eens aan in welke mate de rugzak of boekentas van jongeren niet met dromen maar zorgen gevuld is. En dat er ook in de school nood is aan momenten om individueel en collectief in de spiegel te kijken. Het verhaal van een 16-jarig meisje bleef zowel aan mijn ribben als die van de andere volwassenen in onze cirkel plakken.

Ze deelde als jonge snaak bijzonder moedig hoe zwaar het is om zowel naast als in de school haar plek te vinden en toonde zich in haar kwetsbaarheid al even strijdvaardig. Na het groepsmoment heb ik nog even doorgepraat met haar en de grootmoeder bij wie ze als kind van gescheiden ouders momenteel inwoont. Schreef ik overigens al eens dat kinderen op de wereld zetten een grotere verantwoordelijkheid is dan trouwen? Voor we afscheid namen, wees ik haar nog eens op de mooie woorden die de volwassenen haar toegedicht hadden, met het advies om die ’s ochtends en ’s avonds bij het tanden poetsen tegen zichzelf te herhalen.

Ik vuurde haar nog aan om dat engagement niet te verliezen. Om het misschien zelfs met dat van anderen binnen de school te verenigen en zo iets in beweging te zetten. In haar verhaal proef ik namelijk een hunkeren naar een andere soort connectie tussen scholieren onderling en tussen de scholen, leerkrachten en leerlingen. Het hoort een plek van inspiratie te zijn, niet van teleurstelling. Uit het Nationaal Geluksonderzoek van UGent en levensverzekeraar NN bleek eerder al dat mensen die tijdens hun jeugd door leerkrachten geïnspireerd worden later 68% meer kans hebben om gelukkig te zijn. De kwaliteit van contacten tijdens onze jeugd, de warmte, het vertrouwen en stabiliteit bepalen mee ons geluk als volwassene.

Dus politici en onderwijs: ga voor die persoonlijke en gedeelde spiegel op jonge leeftijd. Kennis en vaardigheden zijn belangrijk. Het besef dat je goed bent zoals je bent, is dat ook. Beschouw het als basisethiek, de manier om wederzijds begrip te creëren, als bindmiddel voor de samenleving van vandaag en morgen. Het biedt misschien een antwoord op een ander fenomeen: pestgedrag. Volgens hetzelfde Geluksonderzoek wordt maar liefst 1 op 3 als jongeling gepest, wat de kans op volwassen ongeluk met 77% verhoogt. Het biedt misschien een antwoord op het overboord gooien van jonge spontaniteit en authenticiteit om aan verwachtingen te voldoen en erbij te horen, waarvoor ze nadien de rekening gepresenteerd krijgen onder de vorm van een depressie. Het zorgt er misschien voor dat we niet meer lezen over 18.000 jongeren die aan de medicatie zitten en dat de wachtlijsten voor psychotherapie eindelijk verleden tijd worden. Het zorgt er misschien voor dat onze 16-jarige niet meer overstuur vertelt dat een dorps- en leeftijdsgenoot uit het leven gestapt is. Het is misschien een manier om een toekomstige stijging van statistieken rond burn-out in de kiem te smoren. Het is misschien een manier om die ideale wereld te creëren waarmee de goddelijk geïnspireerden ons sinds het begin der tijden warm maken om goede mensen te zijn. Welke geloofsovertuiging kan daar tegen zijn?

Als ‘zelfbesef’ te zwaar klinkt, noem het dan ‘W817’(*) in het Nederlands dat steeds meer opduikt in de sneltaal waarmee jongeren communiceren en waartegen de oude knar in mij zich steeds minder verzet. Even stilstaan. Met zichzelf en anderen in dialoog gaan. Om beter te bewegen. Reculer pour mieux sauter. Want als de jeugd niet meer springt, houdt ook voor volwassenen de dans ooit op.

(*) W817 is een Vlaamse jeugdserie die van 1999 tot 2003 op Ketnet liep.