Blauwe plek

Ik heb de gewoonte om ’s maandags in de vooravond regelmatig de benen los te gooien, via een interval, tempoloop of zelfs rustig joggend – het hoeft niet altijd een race tegen de klok of hartslaglimiet te zijn. Op zo’n moment passeer ik wel eens langs een groepje fietssters die bij ons in de buurt verzamelen blazen voor hun avondlijke rit. Het zijn de Blue Ladies, voor wie de maand mei wrang blijft. Want over twee weken is het een jaar geleden dat ze drie vriendinnen verloren na een verschrikkelijk verkeersongeval in buurgemeente Kasterlee. Een aantal andere kwamen er zwaar lichamelijk gehavend van af, terwijl er ook dames zijn met mentale littekens die misschien minder zichtbaar maar daarom niet draaglijker zijn.

Je kunt het vergelijken met iemand die met een gebroken been in het gips rondhuppelt tegenover een ander die het eerder in zijn hoofd zwaar te verduren heeft, bijvoorbeeld wanneer een burn-out of ander psychisch fenomeen zich langzaam maar zeker onderhuids van hem meester maakt. Aan de medemens op krukken zie je onmiddellijk dat er iets schort terwijl zijn soortgenoot die in zijn hoofd op de vlucht is het vaak nog lang probeert te verbergen en de oranje of rode lichten op zijn ontsnappingsroute negeert. En daar in pure overlevingsmodus vaak met brio in slaagt. Daardoor wordt met de steeds grotere schok ook het begrip dat anderen aan de dag kunnen leggen uitgesteld – ik ga er hier van uit dat iedereen begrip heeft voor het leed van een ander, wat misschien wel utopisch is. Hoeveel onder ons vonden dat Avicii een droomleven leidde, tot bleek hoe hij finaal onder de druk bezweek en er zelf uitstapte?

“Now I’m running away my dear. From myself and the truth I fear.” (Avicii)

Bij afscheid, of het nu om een teloorgegane liefde of overlijden gaat, hoor je wel eens dat het slijt of voorbijgaat, dat je het een plaats moet geven en zelfs dat je beter vergeet. Het doet me denken aan een scène uit een film die ik ooit zag maar waarvan ik de titel niet meer ken. Na de relatiebreuk zegt het meisje tegen de jongen dat hij haar wel zal vergeten, waarop hij antwoordt: “Ja, elke dag”. Dus telkens je iets of iemand probeert te vergeten, denk je er met andere woorden aan terug. Waarom dan niet gewoon herinneren (positief) in plaats van vergeten (negatief)?

Ik schreef al eerder dat het verleden je enkel pijn kan doen als jij dat toelaat. Op dezelfde manier duw je volgens mij ook herinneringen of angsten best niet weg maar laat je die toe. Want als jij er zelf niet van proeft, komen ze je ’s nachts langzaam maar zeker wegknagen terwijl je wakker ligt of slecht droomt, te veel druk op je borstkas krijgt en uiteindelijk geen ademruimte meer hebt. Omarm ze via een rustige, diepe inademing en laat ze weer los met een lange uitademing. Verwijt jezelf niet dat die gedachte langskomt. In de periode dat de gedachten in een file voor mijn hoofd aanschoven, heeft dat mij geholpen. Ik zei soms zelfs letterlijk dat ik het niet erg vond bezoek te krijgen maar toch de nachtrust verkoos.

“Wie sterft, maar niet vergeten wordt, leidt een lang leven.” (Lao-Tse)

Voor de Blue Ladies is het nu één jaar geleden dat ze met een zwaar verlies geconfronteerd werden. Dat zal ongetwijfeld een pijnlijk moment zijn. Op 11 november ga ik ’s ochtends voor de 25^e keer een kaarsje branden bij het graf van mijn jongere broer, die voor mij 19 blijft. Dat gaat altijd gepaard met een traan en een knipoog. Het is een enorm verlies dat hij er niet meer is: de oom van mijn kinderen en ik van de zijne die samen dit en dat doen. Het zijn ingebeelde herinneringen die er nooit geweest zijn dus daarom heb ik altijd proberen focussen op dankbaarheid voor wat er wel geweest is in plaats van woede om wat afgenomen werd. Ook al is dat lang niet altijd gemakkelijk.

Het is een feit dat hij ondanks zijn afwezigheid maar dankzij een positieve herinnering al vaak een leegte gevuld heeft met de energie die blijft en naar mijn gevoel voor altijd is. Ik geloof dat we zo allemaal doorleven, niet alleen in de herinneringen van anderen maar ook in het dna van onze bloedverwanten en zelfs in de voedingsbodem voor de wereld van morgen. En op die manier nooit onze betekenis verliezen.

Het beeld van een blauwe plek komt in me op. Die is meestal het gevolg van een trauma. Hoe meer je erop duwt, des te langer het duurt vooraleer ze verdwijnt en hoe pijnlijker het wordt. Als je ze goed verzorgt, versnelt dat het genezingsproces en word je weer helemaal de oude, met herinneringen aan hoe die plek er kwam en je er weer vanaf geraakte. Ik heb gelezen dat je bij zo’n blauwe plek na eerst 24 uur koelte toe te passen op warmte kunt overschakelen om de doorbloeding te bevorderen, want de rotzooi die zich daar verzameld heeft, gaat er via de bloedbaan beter weer uit. Bij een verlies of ander (mentaal) trauma zoek je ook beter niet te lang de koelte van je eigen cocon op en kies je zodra mogelijk voor de zachte warmte die je bij elkaar vindt, bijvoorbeeld door samen te blijven fietsen, ook al zijn er een aantal enkel nog in je herinnering bij.

Ondertussen staan er verkeerslichten bij die gevaarlijke oversteekplaats. In het winterseizoen zijn mijn fietsmakkers en ik er wekelijks op de vaste route met de mountainbike gepasseerd. Het is er op die manier een stuk veiliger geworden. Betekenis…

Naar aanleiding van het ongeval schreef ik eerder Blauwe Maandag.