Kleuterklas

Waarschuwing: voor wie mij al langer leest, zit in dit stukje wat herhaling (geschreven als opinie voor Knack).
Tip: herhaling is soms niet slecht om echt door te dringen.

“En als er iets misgaat, dan roepen we iemand erbij, is dat afgesproken?”, vraagt Brecht de beer. Waarop alle kinderen in koor met ja antwoorden. Ik word getriggerd door de manier waarop minister van Onderwijs Hilde Crevits in een enthousiast kleuterklasje voorleest uit het boek ‘Brecht de Beer, een rugzak vol eerste hulp’. Ik kijk en luister verder. Ze tovert een glimlach op mijn gezicht. Niet enkel omdat ik spontaan zou rechtstaan om een nieuwjaarsbrief voor te dragen aan de politica met een warm tantegehalte, maar ook omdat het initiatief mij echt verheugt. De kleuterklas is niet te vroeg, “want kindjes van 4 of 5 jaar zijn al in staat om levensbedreigende situaties te herkennen, hulp in te roepen en zelfs een aantal technieken toe te passen”, verduidelijkt een medewerker van Rode Kruis Vlaanderen.

Sinds ik zelf – als volwassene trouwens – de eerste keer een stevige EHBO-opleiding volgde en die – gelukkig zoals bij een brandverzekering – nog maar zelden nodig had, pleit ik ervoor om dat al vanaf de schoolbanken te doen. Kinderen zullen daardoor op jonge leeftijd maar ook later efficiënter in noodsituaties reageren omdat ze bijna als een automatische reflex iets doen met wat ze geleerd hebben. In veel gevallen verzamelen zich namelijk veel mensen rond een slachtoffer zonder goed te weten van welk hout pijlen maken en zijn de omstaanders misschien wel meer in paniek dan het slachtoffer zelf. Tot iemand het heft in handen neemt en vanuit de vijf basisregels voor EHBO aan de slag gaat:

1/ Let op gevaar – Let op je eigen veiligheid (en die van omstaanders)
2/ Ga na wat er is gebeurd en wat het slachtoffer mankeert
3/ Stel het slachtoffer gerust en zorg voor beschutting
4/ Zorg voor deskundige hulp (je kent het nummer?)
5/ Help het slachtoffer in afwachting van de professionele hulp

Zo, daarmee is dat alvast nog eens opgefrist. Dus dankjewel voor dergelijke initiatieven aan wie ze neemt en steunt, terwijl ik nog steeds dat fijne beeld in mijn hoofd heb van hoe de ene kleuter met veel zorg een pleister rond de vinger van een klasgenootje doet en haar zo repareert.

“You have to watch people more, you know, keep an eye on them, to protect them, because they can’t always see what they need. It’s like your big chance to fix something that’s not like your bike… You can fix a person.” (Trevor in de film Pay it Forward)

Via die EHBO-cursussen wil Crevits kinderen helpen om jonge, weerbare mensen te worden. Volmondiger kan ik het niet eens zijn. Mag ik in mijn nieuwjaarbrief aan ministermeter Hilde echter nog iets wensen, ook al wijzen de eerste lentekriebels erop dat januari al voorbij is? Dan is het om wat later in het lange schooltraject ook op één of andere manier aandacht te hebben voor de basisbeginselen van EHPO, een andere manier om er ook mentaal voor elkaar… en jezelf te zijn.

Ik deel alvast graag vijf basisregels voor Eerste Hulp bij Persoonlijke Ontwikkeling die ik voor mezelf uit mijn ervaring gedistilleerd heb:

1/ Zorg voor jezelf
Alleen dan kun je voor anderen zorgen. Bij een verkeersongeval ga je ook niet de weg oversteken als er een resem vrachtwagens voorbij blijft razen. Is dat egoïstisch? Nee. Als je platgewalst wordt, kun je het slachtoffer aan de overkant helemaal niet helpen. Het is gewoon een feit dat je meer voor iemand anders kunt betekenen wanneer je je goed voelt en je grenzen respecteert. Cijfer jezelf dus niet te veel weg, als dat in je hoogsensitieve aard ligt. Aangezien een gezonde geest enkel in een gezond lichaam gedijt en je niet naar de garage kunt voor een nieuw lijf, draag je ook zorg voor je carrosserie, niet enkel voor je mentale motor, dat is een klassieker.

2/ Ken jezelf
Die graaft al wat dieper. Weet je (nog) wie je bent of ben je dat met het ouder worden (aan het) vergeten? Besef dat je diep vanbinnen nog diezelfde persoon bent. Net als bij een boom zijn er misschien ringen rond je kern gegroeid. Of is je beschermende schors dikker geworden. Ga na wat er met je gebeurd is. Bepaal wat voor jou belangrijk is. Wanneer voel je je goed in je vel en wanneer word je verstikt? Benoem dat en creëer zo een moodboard dat je bij keuzes een richting aangeeft. Gebruik één van de vele manieren om je persoonlijkheid een kleur of genetische code te geven. Door jezelf te kennen, zul je ook de ander beter begrijpen.

3/ Vertrouw jezelf
Een gezond zelfbesef is cruciaal, op welke leeftijd dan ook. Stel jezelf gerust. Je bent goed zoals je bent. Met positieve kanten en misschien ook eigenschappen die je zelf als minder bestempelt. Geloof in je troeven en kernkwaliteiten en zet die in voor wat jij als jouw rol beschouwt. Voor wat je graag doet. Beschouw iets wat je kunt niet als zomaar vanzelfsprekend en aanvaard complimenten. Onthoud dat er geen slechte keuze is, want je maakt die op basis van jouw barometer. Pakt die keuze minder goed uit, dan heb je de vrijheid een nieuwe te maken. Leef niet in het verleden en zet niet alles in op later. Je verdient het om nu gelukkig te zijn. Laat los wat je niet kunt veranderen.

4/ Respecteer anderen (elkaar)
Dat is niet contradictorisch met voor jezelf zorgen om er ook voor anderen te zijn. Deskundige hulp inroepen is jezelf openstellen en – zeker als introvert hoogsensitief persoon – voorzichtig uit je schelp komen. Anderen vertrouwen. Naast kwetsuren zien en hulp bieden is er ook kwetsuren tonen en hulp vragen, waarvoor misschien nog meer lef nodig is. Zo is kwetsbaarheid ook een vorm van weerbaarheid. Het gaat om authenticiteit. Zonder maskers. Met wederzijds respect. Wanneer we in verbondenheid leven, staan we open voor elkaar, aanvaarden we dat we elkaar in de gaten houden. Een ander kan jou helpen zien wat je nog niet zag en andersom. We kunnen elkaar vervolledigen, helen. Natuurlijk hoef je het niet altijd met iedereen eens te zijn. Totale harmonie is misschien wel onbereikbaar. Maar als we ervan uitgaan dat de ander eigenlijk ook gewoon gelukkig wil zijn, brengt ons dat al een stap dichterbij.

5/ Neem de regie in eigen handen
Je bent geen slachtoffer maar de regisseur. Besef dat morgen de rest van je leven begint. Dus overschouw het toneel en begin jouw (nieuwe) scenario te schrijven. Al te vaak beschouwen we ons als betekenisloze acteurs op een toneel dat leven heet. We focussen op de context die we heel snel met de vinger wijzen wanneer het misgaat. Besef dat de context eigenlijk niet relevant is. Alles wat je nodig hebt, zit in jou. Ga niet ten koste van jezelf door met iets wat je eigenlijk niet meer wilt terwijl je naar (valse) zekerheden verwijst. Stel je geluk niet uit om later misschien ooit gelukkig te zijn. Het is een dubbele voedingsbodem voor burn-out en depressie. Later komt nooit, las ik ooit ergens.

“Don’t think you’re a victim of the system.” (Karl Lagerfeld)

Die tips komen je als volwassene herkenbaar voor? Ze zijn gewoon wat anders geformuleerd? Prima, want dat is de bedoeling. Stel jezelf toch even ook de vraag of je effectief iets doet met wat je weet. Volgens Henri Miller leidt kennis zonder daad tot steriliteit. En in die steriliteit was ik terechtgekomen, zodat ik dat vanzelfsprekende pas curatief echt ben gaan inzetten en als uitzonderlijk leerde zien, ook al wist ik het eigenlijk wel. Maar ik wiste wel eens wat ik wist en beet uiteindelijk flink in het stof.

Wat ik er nu uit geleerd heb? Wanneer je mentaal flink lekgeslagen wordt maar op de juiste manier gelijmd wordt, kun je er goed en misschien zelfs beter dan voorheen weer tegenaan. Wat ik geloof? Dat het nog beter is er preventief mee aan de slag te gaan, liefst op jonge leeftijd, en er niet mee te wachten tot we meer illusies dan dromen hebben, bang zijn om te vallen in plaats van te klimmen, geen lachend spiegelbeeld meer zien en spijtverterend met een rugzak vol zorgen vergeten zijn hoe de regen ruikt ^(*).

Nog dit:
De beloftevolle Kempense Wielrenner Stig Broeckx komt in 2016 tijdens de Ronde van België zwaar ten val na een aanrijding door een motard. Hij heeft een dubbele hersenbloeding en ligt meer dan zes maanden in coma. Ondertussen werkt Stig op een bijzonder vastberaden en bewonderenswaardige manier aan zijn herstel. De gepaste reactie van collega-renner Loïc Chetout net na de val zou zijn leven gered hebben, omdat hij spontaan de eerste hulp toediende. Zijn verklaring aan Sporza: “In Frankrijk is het verplicht om een EHBO-cursus te volgen op school. Het was een reflex.”

  ^(*) Naar “Ik was bijna vergeten hoe de regen ruikt” uit ‘Niets is wat het lijkt’ van Buurman en Tom Helsen.