Doorheen de verschillende crisissen, van covid over grondstoffen tot het slagveld met steeds meer uitlopers aan onze voordeur, staan twee uitdagingen zoals dat dan heet met stip genoteerd in de SWOT-analyses van ondernemingen: de oorlog voor (jong) talent en de verzoening tussen people, planet & profit. Beide zijn meer dan ooit met elkaar verweven want nieuwe werknemers staan anders in de arbeidsmarkt dan de meeste van mijn generatie. Wij begonnen, keken de kat uit de boom als die eerste job niet meteen was wat we ervan verwacht hadden en blijven vaak tot aan dat zuurverdiende pensioen trouw aan onze werkgever.
Zo werden velen sterk in nu afzien met het oog op toekomstig geluk. De één eerder vleugellam in die fameuze gouden kooi, de ander hollend als een konijn achter die zoete wortel. Richting het einde van onze loopbaan zoeken we massaal naar de achterpoortjes tussen alle koterijen die door de jaren heen in elkaar getimmerd werden, al dan niet vanuit het besef dat we in onze jongere jaren roofbouw gepleegd hebben op wat we eigenlijk echt belangrijk vinden. Ingehaald door de tijd die ons rest.
Het nog steeds stijgende aantal burn-outs, bore-outs en andere mentale of lichamelijke lamleggers zal daar ongetwijfeld een vruchtbare bodem vinden. Nog geen tien jaar geleden bestempelden we de toen net geronde kaap van 400.000 langdurig zieken als alarmerend. Ondertussen glijden we richting 600.000. België is relatief gezien wereldkampioen. Op de Dag van de Mentale Gezondheid wordt een vertraging van de groei van dat aantal in de State of the Union als een verdienste van de regering bestempeld…
Koppel dat cijfer aan het hoge aantal inactieven tussen 21 en 65 die zich niet ter beschikking stellen en de pakweg 200.000 openstaande vacatures die moeilijk tot niet ingevuld raken. Het resultaat is een onbetaalbare discrepantie tussen inkomsten en uitgaven in onze sociale zekerheid, een ambitie van onze overheid – 80% werkgelegenheidsgraad – die utopisch lijkt en een arbeidsmarkt die op zijn kop staat in vergelijking met vroeger.
Geen dode letter
Steeds meer jongeren beseffen dat ze ondertussen als een kat van de ene naar de andere boom in een groot bos kunnen springen en meer dan één professioneel leven hebben. Terwijl wij ons massaal voor een schaarse job kandidaat stelden toen employer branding nog niet bestond, doen ondernemingen vandaag alle moeite van de wereld om die vacature ingevuld te krijgen. De position switch in de sollicitatiebrief is een feit. Eénmaal die witte raaf voor zich gewonnen, is de strijd nog niet gestreden. Want werkgevers komen niet meer weg met zeggen wat ze doen. Ze moeten ook doen wat ze zeggen om nieuwe werknemers aan boord te houden. Want die beslissen sneller dan ooit om nieuwe oorden op te zoeken wanneer de verwachtingen niet ingelost worden. Ook al blijkt uit onderzoek van SD Worx dat Belgen nog steeds de meest loyale werknemers van Europa zijn – ik ken de gemiddelde leeftijd van de respondenten niet.
Naast een competitieve verloning staan flexibiliteit, werk/privé-balans en duurzaamheid in alle aspecten hoog op het verlanglijstje. Ze maken dan ook standaard deel uit van het marktconforme aanbod, terwijl de strategische doelstellingen van het bedrijf aan de niet meer weg te denken SDG’s en ESG-principes opgehangen worden. Er is nog een reden waarom die aandacht voor de magische afkortingen geen dode letter meer mag blijven. Op 1 januari treedt de Corporate Sustainability Reporting Directive in werking. Die nieuwe richtlijn verplicht Europese bedrijven om transparant te zijn over de maatschappelijke en ecologische impact van hun activiteiten. Initieel moeten enkel grotere ondernemingen rapporteren. De verplichting komt er nadien ook voor KMO’s en bovendien zullen grote bedrijven al sneller informatie vragen of verplichtingen opleggen aan hun, misschien kleinere leveranciers.
Ik hoop dan ook dat people & planet er niet enkel op gerecycleerd papier beter van worden en we als managers voor die duurzame profit verder kijken dan de onderste lijn op de resultatenrekening van het lopende boekjaar. Dat we als (potentiële) arbeidskrachten beseffen dat ondernemingen en samenleving ook iets van ons mogen verwachten om alles in balans te houden. Gedeelde verantwoordelijkheid. Vanuit welke drijfveer dan ook, een hogere retentiegraad of voldoen aan verplichtingen voor werkgevers en bewuste persoonlijke keuzes of een maatschappelijk engagement voor werknemers, misschien slagen we er in die nieuwe context wel in om de puzzelstukjes zo te leggen dat er in één van de volgende regeringsverklaringen eindelijk een echte daling vermeld wordt. Applaus gegarandeerd.
Waar je werkelijk ademt 