Back to the Future

Zomerse zondagavond. Met zijn vieren voor de buis naar een goeie Vlaamse film kijken. Het onderwerp boeit me want wie vraagt zich niet eens af of en hoe hij nu en later zou kunnen veranderen door iets in het verleden bij te sturen. Van persoonlijk gewin via de lottocijfers of het dekseltje dat misschien wel op jouw liefdespotje paste tot het terughalen van een overleden dierbare en collectiever altruïsme als het in de kiem smoren van ziektes, oorlogen, onmenselijkheden, natuurrampen, enz.

Dat is het onderwerp van ‘Terug naar Morgen’, waarin een wetenschapper samen met zijn assistent via wormgaten of bruggen door de ruimtetijd een manier vindt om mails naar een onbekend persoon in het verleden te sturen en zo zijn eigen leven een andere wending te geven. Concreet wil hij het ongeval vermijden waarin zijn toekomstige vrouw als kind verlamd geraakt. Verandert hij zo meer dan hem lief is? Zowel de titel als de inhoud doen me denken aan een andere filmreeks uit mijn jeugdjaren: ‘Back to the Future’, met Michael J. Fox als Marty McFly en de hilarische Einstein-achtige professor Dr. Emmett Brown.

Staat er bij jou iets met stip genoteerd? Uiteraard heb ik als twijfelaar en zelfs meervoudig scenariodenker in moeilijkere tijden al in dergelijke gedachten vertoefd. Als vier broers in plaats van twee aan tafel bij mijn ouders. Drie schoonzussen en misschien wel acht neven en nichten. Een pijnlijke afwezigheid die via altijd blijvende energie ook voor een warme aanwezigheid zorgt. Er zijn professionele keuzes, waarvan één er ondanks een ferme crash voor gezorgd heeft dat ik nu doe wie ik ben. Er zijn sportieve beslissingen en niet-ontgonnen eigenschappen die een echte carrière in de weg stonden. Bij dat laatste countert vrouwlief met de vraag of ik dan gelukkiger geweest zou zijn.

“Whatever you’ve got to tell me, I’ll find out through the natural course of time.” (Dr. Emmett Brown in Back to the Future)

Daarmee slaat ze de spijker op de kop. Net als de acteurs in beide films maakt het verleden ons tot wie we nu zijn en kunnen we niet weten wie we vanuit een ander verleden geweest zouden zijn. Meestal willen we vooral ons ongeluk uit de geschiedenis wissen en enkel het geluk overhouden. We veranderen de genetische code van rozen om doornloze soorten te creëren. Zijn bang om terug te snoeien voor een betere bloei. Denken natuur en geschiedenis te slim af te zijn. Haasten ons om één en ander recht te zetten. In dat opzicht herinner ik me de woorden van mijn vader: “We doen er alles aan om onze dromen te corrigeren in plaats van ze te beleven”.

In het aanvaarden dat het is zoals het is en door vertrouwen in de flow kun je naar mijn gevoel zelfs doorheen je littekens kleine en grote gelukjes vinden. Niet fatalistisch opgeven maar loslaten, wat een wezenlijk verschil is. Mijn grootste, vreedzame wapen in die uitdaging is mindfulness, dat wikipedia omschrijft als bewustwording van de eigen fysieke ervaringen, gevoelens en gedachten, zonder onmiddellijk over te gaan op automatische reacties. Ik lees elders dat het geen boeddhisme is maar er toch gelijkenissen mee vertoont vanuit technieken als aandacht en meditatie. Met een knipoog naar het taoïsme zie ik het ook als vinden van harmonie in de stroom van verandering.

Gelukkig raakt mindfulness de associatie met esoterische zweverigheid in onze westerse wereld eindelijk wat kwijt, een predicaat dat het meestal vanuit een gebrekkige kennis opgeplakt kreeg. Ik zag al menig blik fronsen wanneer ik het woord in de mond nam.  Onbekend is onbemind. Een bevriende therapeute omschreef het ooit als volgt: “Als je tegen managers zegt dat we tijdens de volgende sessie aan mindfulness zullen doen, komen ze niet meer terug. Als je gewoon zegt dat we een korte ademhalingsoefening doen, zeggen ze daarna allemaal hoeveel deugd het hen deed.” De angst voor het onbekende omarmen in plaats van te vluchten: op zich al een goede oefening…

 “Mindfulness heeft mij van mijn mindfulmess bevrijd.”

Ik slaagde er op een bepaald moment gewoon niet meer in op de pauzeknop te drukken en draaide steeds sneller in een vicieuze cirkel van gedachten, emoties en scenario’s. Wilde in een wormgat verdwijnen om nieuwe bruggen in de tijd te bouwen. Schoot met scherp op de context die ik wilde maar niet meer kon controleren, waardoor uiteindelijk ook de zelfcontrole weg was. Dankzij een bewuste ademhaling kwam ik via aandacht tot inzicht en aanvaarding. Geraakte ik uit die vicieuze cirkel en gaf ik me over aan de meest natuurlijke flow.

Via het vierletterwoord ADEM leg ik tijdens presentaties uit wat mindfulness voor mij als hoogsensitief persoon betekent: zowel letterlijk als figuurlijk ademruimte creëren om (opnieuw) te worden wie je bent:

A Aandacht en aanvaarding. Voor jezelf, anderen en de situatie. Best samen te vatten in die gekende quote “Geef me rust om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen, de moed om te veranderen wat ik wel kan veranderen en – vooral – de wijsheid om het onderscheid te kennen”. Daarbij is loslaten echt niet hetzelfde als opgeven.

D Dag Denken. Stop die continue gedachtestroom in je hoofd. Ik ben hoogsensitief en mijn intuïtie bleek al vaak een troef. Maar ze kan je ook misleiden, wanneer het gedachtepropaganda wordt en je veronderstellingen zich van je meester maken omdat je ze niet meer aftoetst.

E De energie van EQ. Het is voor mij evident om respectvol met elkaar om te gaan en net als jezelf ook de ander te aanvaarden zoals hij is. Iedereen mag werkelijk ademen.

M Mild in het moment. Wees niet te hard voor jezelf en gun jezelf… ademruimte. Een valkuil voor perfectionisten. Als je verteerd wordt door spijt omwille van het verleden en te veel hoop legt op de toekomst, vergeet je nu te leven.

Foto: Een mooi stukje van de schijnbaar oneindige Schotse highlands waarin we ons de voorbije zomer aan de omgeving en de stilte overgaven om de longen flink te openen. Het regenachtige weer kon de pret niet derven. De weg kronkelt er biljartvlak en berggeitsteil doorheen een landschap van achtereenvolgende bulten terwijl de mist al even snel komt als gaat. Wat achter je ligt, verdwijnt na een bocht of in de laaghangende wolken. Omdat het nu zo mooi is, kijk je zelfs nauwelijks achteruit, waarbij je bovendien niet weet wat er om de volgende heuvel schuilt. Misschien wel zo’n typische hidden dip of blind summit, waardoor tegenliggers – lees tegenslag of geluk – onverwacht kunnen opduiken. Het heeft veel weg van een life roadmap, waarvoor geen gps-route bestaat en terug naar morgen niet aan de orde is.